Powered By Blogger

Friday, January 28, 2011

როგორ აფრთხობენ ქაჯებს საქართველოში?!


                rogor afrTxoben qajebs saqarTveloSi?!
axali weli, bedoba, Soba, aRdgoma – es dResaswaulebis  mcire CamonaTvalia, romlebsac tradiciulad yovel wels aRniSnaven qarTul ojaxebSi.
tradiciebi rom ara, albaT mniSvnelobas dakargavda yovelive, rasac qarTuli hqvia.
tradiciebs sxvadasxvagvarad aRiqvamen Cveni sazogadoebis didi Tu patara warmomadgenlebi.
18 wlis rezis yvelaze metad ar moswons taZarSi mamlis dakvlis tradicia giorgobis dResaswaulze, rasac miuxedavad patriarqis akrZalvisa, urCad akeTebs marTlmadidebeli xalxi. igi ambobs: “ar momwons Zvelebis tradicia, roca ojaxSi mTavari marto bebia da babua iyvnen. roca sadme wasvla mogindeboda, maTTvis unda geTxova nebarTva da ara mSoblebisTvis.”
22 wlis lika TevzaZe ambobs rom, ar moswons sxvadasxva saWmliT gadavsebuli 500 kaciani sufrebi, sadac umravlesoba imas fiqrobs, muceli rogor amoivsos. ,,adamianma unda Wamos imisTvis, rom iarsebos da ara iarsebos imisTvis, rom Wamos”- ambobs is.
cnobilia sxva tradiciebic, romlebic gvasuldgmulebs da niSandoblivia calkeuli kuTxeebisTvis.
daviwyoT qarTliT da movyveT, rogorc  leqsSi: “qarTl-kaxeTi-imereTi, guria da samegrelo”...  
qarTluri tradiciis mixedviT, manam axali weli SemobrZandeboda, ramdenime wuTiT adre, ojaxis ufrosi xelSi did xonCas aiRebda, romelzec  Roris Tavi, qadebi da tkbileuli ido, gavidoda ezoSi da saaTi rom Tormetjer Camohkravda, daiZaxebda – kari gamiReTo da aucileblad marjvena fexs Seadgamda zRurblze, Tan xonCidan tkbileulsa da vercxlis xurdas aiRebda da saxlSi gafantavda. tradiciis mixedviT, saaxalwlo-sadResaswaulo cikli sami etapisgan Sedgeba: barbalobis, Sobis da sakuTriv axali wlis Ramisgan. xaSurSi am wes-Cveulebas saTuTad inaxaven da Taobidan Taobas gadascemen. barbaloba qristeSobis TveSi modis, Sobamde ramdenime dRiT adre. xaSurelebis Cveulebis Tanaxmad, barbalobis wina Rames ojaxis diasaxlisi  qadebis, lobianebis, xaWapurebisa da nigvzianebis cxobas Seudgeboda.  cdilobda comSi guli blomad Caedo, radgam swamda aseTive uxvi eqneboda wliuri Semosavalic. xaSurelebisTvis barbaloba mekvlis gareSe warmoudgenelia da amboben kidec: ,,namdvilis ferxoba barbarobisa ariso”.  xat-salocavSi mamalsac swiravdnen. qristianobam es dRe wminda barbares xsenebis dRes daukavSira da amgvarad SemorCa.
Sobis dResaswauli qarTlSi 25 dekembers korkotobiT iwyeba. tradiciis mixedviT, am dRes xarebs uRelSi ar Seabamdnen da  saqmes ar wamoiwyebdnen. am dRes aliloze dadiodnen.
Sobis damTavrebis Semdeg iwyeboda axali weli. es dRe Zveli avisa da kargis gacilebis da axlis Sexvedris, sixarulisa da bednierebis momniWebeli iyo.
 kaxuri tradiciebidan saqveynod cnobilia Rvinis dawurvis, TaTaraobis, mwvadis Sewvis tradicia. kaxelebisTvis tradiciulia viris yola, rac tvirTis gadazidvisa da mZime samuSaos Sesasruleblad sWirdebaT. Tumca, amis gamo uamravi xumroba Tqmula am kuTxis Svilebze.
imerlebi  gansakuTrebiT aRniSnaven mariamobis dResaswauls, 28 agvistos. am dRes yvelas hyavs stumari. sergeiTis mindorze imarTeba cekva-TamaSi, ismis simRerebi,  axalgazrdebis erTmaneTs ecnobian, rac xSir SemTxvevaSi, axali ojaxis SeqmniT mTavrdeba. yovel wels aRniSnaven nikoobas, am dRes sofels bevri gamoCenili adamiani stumrobs. dResaswauli niko nikolaZis saxl-muzeumSi imarTeba.
SobisTvis imerlebi klaven Rors, amzadeben kuWmaWs, kupats, afxazuras da Rvezels.
swrafi gurulebi tradiciulobiT ar Camouvardebian sxva kuTxis Svilebs. cnobili ,,kalanda”, igive axali weli, gurulia. gurulebi ,,kalandas” CiCilakis morTviT aRniSnaven, xis TefSze awyoben xaWapurs, Roris Tavs, tkbileulsa da RviniT svamen bednierebisa da keTildReobis sadRegrZelos. winaswar sacecxled arCeven cxemlas da 13 ianvars buxarSi SeuZaxeben. ,, kalanda” laTinuri sityvaa da axali wlis pirvel dRes niSnavs.
,,kuCxa” kalandis meore dRea, uZvelesi tradiciis mixedviT irCeven ,,fexads,” adamians, romelic pirveli Seadgams fexs SuaRamis Semdeg, romelsac moaqvs saCuqari da isvris Tofs an anTebs buxars da a.S. raTa bedneireba daubedos ojaxs.
,,Roris xuTSabaTi” agreTve kalandis Semdeg modis. Zvelad anTebdnen sanTels, magidaze Semwvari Roris xorcs Semouwyobdnen darCenil Rvinosa da xaWapurs da wminda basils SesTxovdnen bednierebasa da siuxves.
gurulebs e.w. ,,alegrobis “ dResaswaulic hqoniaT odesRac, romelic Cvenma  yofilma prezidentma, eduard SevardnaZem ,,Tbilisobad” gadaakeTa SemdgomSi. ,,alegro” italiuri sityvaa da Cqar musikas niSnavs. ,,alegroba” ozurgeTis centrSi imarTeboda. am dRes iwureboda ,,adesa”, keTdeboda felamuSi, avlebdnen janjuxas, yiddnen gomis mTidan Camotanil fiWian Tafls, cnobil gurul Taflis arays, guruli qalebis Sekeril yabalaxebs. simReris Semdeg jiriTi iyo,  pirveli yalyze Semdgari cxenidan Tavs dauxrida silamazis konkursSi gamarjvebuls da saCuqarsac miarTmevda. silamazis konkursebi mamia gurielis drosac tardeboda ozurgeTSi.

garda amisa, rogorc rusudan imnaZe ambobs, gurulebma didi qorwilis gadaxda, sefis gaSla da kargi stumar-maspinZloba ician, stumars saWmelsa da Rvinos aZaleben. ,, gansakuTrebulad kargi garegnobisa da karg msmel adamianebs  mayrionad  qorwilSi agzavnidnen, Zvirfasi cxenebiT. 13 wlis gogonebi mihyavdaT rZlebad, magram sanam zrdasrul asaks miaRwevdnen, dedamTilebi iwvendnen sawolSi da zrdidnen” – aRniSnavs igi .      
megreli  laSa bukia  or tradiciaze amaxvielbs yuradRebas: “mekvleoba ZveliT axali wlis dilas 14 ianvars mTavrdeba. meore dRe, bedoba anu ,,kuCxa” imave ritualiT iwyeba, rogorc mekvleoba, oRond im gansxvavebiT, rom 15 ianvari ufro seriozul dRed iTvleba. am dRes saxlSi aucileblad unda gestumros adamiani, romelsac kargi fexi aqvs. mosuli stumrebi xelcarielebi ar unda movidnen, xSirad moaqvT dafnis toti. Sobis dResaswaulze, romelsac ,,qirse” hqvia, aucileblad ikvleba Rori.”
rogorc amoboben, ,,TuSi, cxvris gareSe warmoudgenelia, iseve rogorc, cxvari TuSis gareSe,” amitom namdvili xinkalic TuSuria.. xinklis momzadebis tradiciasac aq Caeyara safuZveli. aseve cnobilia, TuSuri kotori, xaWapuris variacia, romelic xaWoTi mzaddeba. TuSuria gudis yveli da mecxvareebisTvis sayvareli yaurma da xaviwi.
rac SeexebaT svanebs, maTi wes-Cveulebebi iseTive mkacria, rogorc Tavad buneba. maT, jer kidev uZveles droSi, ganaviTares mesaqonleoba da memindvreoba, religiuri rwmena-warmodgenebic meurneobis am dargebTanaa dakavSirebuli.  cnobilia, svanebis xeze kveTis tradicia, freskuli mxatvroba. svanebi mRerian mravalxmian simRerebs, asruleben cekvebs, romlebic mxolod am kuTxisTvisaa damaxasiaTebeli. svanuri Cacmulobis ganuyofeli aqsesuari, svanuri qudia, romelic Teqisgan mzaddeba. masze gadaWimuli Zafi jvris gamosaxulebas qmnis.
zamTris periodSi, svaneTSi gavrcelebuli iyo Tovlis koSkis ageba, romlis centrSic xis Zels daatandnen, kenweroSi ki jvars dakidebdnen. dResaswaulSi monawile axalgazrdebi, gundebad dayofilebi cdilobdnen koSki TavianTi sacxovrebeli adgilis mxares waeqciaT, rac kargi mosavlis momaswavebeli iyo. es iyo sportuli dReoba.
didmarxvis bolo kviras e.w. “horieSmao” iwyeboda. ojaxis ufrosi rkinis or naWers erTmaneTze urtyamda da loculobda, amiT qajebs afrTxobda. mere gareT gavidoda da kaJian Tofs daclida avi sulebis gasafantad.
kargi mosavlis miRebisTvis zrunva axali wlidan iwyeboda. TebervalSi icodnen lamproba. lampari mzaddeboda aryis xis totebis konis saxiT. yvela ojaxSi sam konas amzadebdnen, erTi kona wminda mariamis saxelze, meore wminda giorgisa da mesame cis sakeTildReod. dadgenil Rames svanebi konebs eklesiis ezoSi sasaflaoze wvavdnen. am dRes acxobdnen lemzirebs (salocavi kveri) da imarTeboda dResaswauli.
aWaruli tradiciebidan gamorCeulia axalSobilis Tema. vaJis Wips safuleSi Cadebdnen, bedi hqondes, fuli ar gamoelioso. qalis Wips  boselSi inaxavdnen, pirutyvi eyvarebao. aWaris zogierT sofelSi axalSobils pirze cocxal Cits gadaatarebdnen, kargi mosaubre iqnebao. bavSvs Tavdapirvelad xoWiWSi awvendnen. xoWiWi xisgan keTdeba da varcliviT amoRrmavebulia. ramdenime dRis Semdeg ki akvanSi gadaiyvandnen. gadayvanis dros arCevdnen dRes da mTvares. es xdeboda maSin, roca axali mTvare iyo. mSobiarobis dros mamakacs saxlidan iTxovdnen. vinc ojaxs pirveli axarebda dabadebas,samaxaroblos iRebda. vaJis dabadeba gansakuTrebiT sasixarulo iyo. ojaxs marCenali Zala moematao. vaJis dabadebisas samjer isrodnen, qalisas ki erTxel. bavSvis nabans mozardi xis ZirSi asxamdnen, xesaviT swrafad gaizrdebao. nabans RamiT ar gadaasxamdnen, Tu gadaasxamdnen, SigniT mogizgize nakverCxals an anTebul asanTis Rers Caagdebdnen.
meri xalvaSis TqmiT, aWarul sufras zogadad qarTuli samzareulos kerZebis garda, amSvenebs mxolod am kuTxisTvis damaxasiaTebeli kerZebi, romlebic adgilobrivi meurneobisa da cxovrebis wesis Sesabamisia. aWaruli kerZebia: sinori, grexili yveli, yuruTi, borano, aCma, Cirbuli, aWaruli xaWapuri da sxva.
zemoxsenebuli tradiciebi mcire CamonaTvalia im grZeli siidan, rac namdvilad Cvenia da qarTuli surneli asdis. Tumca, amaTgan realurad Zalian cota Tu SemorCa Cvens Taobas.

No comments:

Post a Comment