Powered By Blogger

Friday, January 28, 2011


View ბათუმი in a larger map

პატარა ექსკურსია ბათუმის სტუმრისთვის:)

როგორ აფრთხობენ ქაჯებს საქართველოში?!


                rogor afrTxoben qajebs saqarTveloSi?!
axali weli, bedoba, Soba, aRdgoma – es dResaswaulebis  mcire CamonaTvalia, romlebsac tradiciulad yovel wels aRniSnaven qarTul ojaxebSi.
tradiciebi rom ara, albaT mniSvnelobas dakargavda yovelive, rasac qarTuli hqvia.
tradiciebs sxvadasxvagvarad aRiqvamen Cveni sazogadoebis didi Tu patara warmomadgenlebi.
18 wlis rezis yvelaze metad ar moswons taZarSi mamlis dakvlis tradicia giorgobis dResaswaulze, rasac miuxedavad patriarqis akrZalvisa, urCad akeTebs marTlmadidebeli xalxi. igi ambobs: “ar momwons Zvelebis tradicia, roca ojaxSi mTavari marto bebia da babua iyvnen. roca sadme wasvla mogindeboda, maTTvis unda geTxova nebarTva da ara mSoblebisTvis.”
22 wlis lika TevzaZe ambobs rom, ar moswons sxvadasxva saWmliT gadavsebuli 500 kaciani sufrebi, sadac umravlesoba imas fiqrobs, muceli rogor amoivsos. ,,adamianma unda Wamos imisTvis, rom iarsebos da ara iarsebos imisTvis, rom Wamos”- ambobs is.
cnobilia sxva tradiciebic, romlebic gvasuldgmulebs da niSandoblivia calkeuli kuTxeebisTvis.
daviwyoT qarTliT da movyveT, rogorc  leqsSi: “qarTl-kaxeTi-imereTi, guria da samegrelo”...  
qarTluri tradiciis mixedviT, manam axali weli SemobrZandeboda, ramdenime wuTiT adre, ojaxis ufrosi xelSi did xonCas aiRebda, romelzec  Roris Tavi, qadebi da tkbileuli ido, gavidoda ezoSi da saaTi rom Tormetjer Camohkravda, daiZaxebda – kari gamiReTo da aucileblad marjvena fexs Seadgamda zRurblze, Tan xonCidan tkbileulsa da vercxlis xurdas aiRebda da saxlSi gafantavda. tradiciis mixedviT, saaxalwlo-sadResaswaulo cikli sami etapisgan Sedgeba: barbalobis, Sobis da sakuTriv axali wlis Ramisgan. xaSurSi am wes-Cveulebas saTuTad inaxaven da Taobidan Taobas gadascemen. barbaloba qristeSobis TveSi modis, Sobamde ramdenime dRiT adre. xaSurelebis Cveulebis Tanaxmad, barbalobis wina Rames ojaxis diasaxlisi  qadebis, lobianebis, xaWapurebisa da nigvzianebis cxobas Seudgeboda.  cdilobda comSi guli blomad Caedo, radgam swamda aseTive uxvi eqneboda wliuri Semosavalic. xaSurelebisTvis barbaloba mekvlis gareSe warmoudgenelia da amboben kidec: ,,namdvilis ferxoba barbarobisa ariso”.  xat-salocavSi mamalsac swiravdnen. qristianobam es dRe wminda barbares xsenebis dRes daukavSira da amgvarad SemorCa.
Sobis dResaswauli qarTlSi 25 dekembers korkotobiT iwyeba. tradiciis mixedviT, am dRes xarebs uRelSi ar Seabamdnen da  saqmes ar wamoiwyebdnen. am dRes aliloze dadiodnen.
Sobis damTavrebis Semdeg iwyeboda axali weli. es dRe Zveli avisa da kargis gacilebis da axlis Sexvedris, sixarulisa da bednierebis momniWebeli iyo.
 kaxuri tradiciebidan saqveynod cnobilia Rvinis dawurvis, TaTaraobis, mwvadis Sewvis tradicia. kaxelebisTvis tradiciulia viris yola, rac tvirTis gadazidvisa da mZime samuSaos Sesasruleblad sWirdebaT. Tumca, amis gamo uamravi xumroba Tqmula am kuTxis Svilebze.
imerlebi  gansakuTrebiT aRniSnaven mariamobis dResaswauls, 28 agvistos. am dRes yvelas hyavs stumari. sergeiTis mindorze imarTeba cekva-TamaSi, ismis simRerebi,  axalgazrdebis erTmaneTs ecnobian, rac xSir SemTxvevaSi, axali ojaxis SeqmniT mTavrdeba. yovel wels aRniSnaven nikoobas, am dRes sofels bevri gamoCenili adamiani stumrobs. dResaswauli niko nikolaZis saxl-muzeumSi imarTeba.
SobisTvis imerlebi klaven Rors, amzadeben kuWmaWs, kupats, afxazuras da Rvezels.
swrafi gurulebi tradiciulobiT ar Camouvardebian sxva kuTxis Svilebs. cnobili ,,kalanda”, igive axali weli, gurulia. gurulebi ,,kalandas” CiCilakis morTviT aRniSnaven, xis TefSze awyoben xaWapurs, Roris Tavs, tkbileulsa da RviniT svamen bednierebisa da keTildReobis sadRegrZelos. winaswar sacecxled arCeven cxemlas da 13 ianvars buxarSi SeuZaxeben. ,, kalanda” laTinuri sityvaa da axali wlis pirvel dRes niSnavs.
,,kuCxa” kalandis meore dRea, uZvelesi tradiciis mixedviT irCeven ,,fexads,” adamians, romelic pirveli Seadgams fexs SuaRamis Semdeg, romelsac moaqvs saCuqari da isvris Tofs an anTebs buxars da a.S. raTa bedneireba daubedos ojaxs.
,,Roris xuTSabaTi” agreTve kalandis Semdeg modis. Zvelad anTebdnen sanTels, magidaze Semwvari Roris xorcs Semouwyobdnen darCenil Rvinosa da xaWapurs da wminda basils SesTxovdnen bednierebasa da siuxves.
gurulebs e.w. ,,alegrobis “ dResaswaulic hqoniaT odesRac, romelic Cvenma  yofilma prezidentma, eduard SevardnaZem ,,Tbilisobad” gadaakeTa SemdgomSi. ,,alegro” italiuri sityvaa da Cqar musikas niSnavs. ,,alegroba” ozurgeTis centrSi imarTeboda. am dRes iwureboda ,,adesa”, keTdeboda felamuSi, avlebdnen janjuxas, yiddnen gomis mTidan Camotanil fiWian Tafls, cnobil gurul Taflis arays, guruli qalebis Sekeril yabalaxebs. simReris Semdeg jiriTi iyo,  pirveli yalyze Semdgari cxenidan Tavs dauxrida silamazis konkursSi gamarjvebuls da saCuqarsac miarTmevda. silamazis konkursebi mamia gurielis drosac tardeboda ozurgeTSi.

garda amisa, rogorc rusudan imnaZe ambobs, gurulebma didi qorwilis gadaxda, sefis gaSla da kargi stumar-maspinZloba ician, stumars saWmelsa da Rvinos aZaleben. ,, gansakuTrebulad kargi garegnobisa da karg msmel adamianebs  mayrionad  qorwilSi agzavnidnen, Zvirfasi cxenebiT. 13 wlis gogonebi mihyavdaT rZlebad, magram sanam zrdasrul asaks miaRwevdnen, dedamTilebi iwvendnen sawolSi da zrdidnen” – aRniSnavs igi .      
megreli  laSa bukia  or tradiciaze amaxvielbs yuradRebas: “mekvleoba ZveliT axali wlis dilas 14 ianvars mTavrdeba. meore dRe, bedoba anu ,,kuCxa” imave ritualiT iwyeba, rogorc mekvleoba, oRond im gansxvavebiT, rom 15 ianvari ufro seriozul dRed iTvleba. am dRes saxlSi aucileblad unda gestumros adamiani, romelsac kargi fexi aqvs. mosuli stumrebi xelcarielebi ar unda movidnen, xSirad moaqvT dafnis toti. Sobis dResaswaulze, romelsac ,,qirse” hqvia, aucileblad ikvleba Rori.”
rogorc amoboben, ,,TuSi, cxvris gareSe warmoudgenelia, iseve rogorc, cxvari TuSis gareSe,” amitom namdvili xinkalic TuSuria.. xinklis momzadebis tradiciasac aq Caeyara safuZveli. aseve cnobilia, TuSuri kotori, xaWapuris variacia, romelic xaWoTi mzaddeba. TuSuria gudis yveli da mecxvareebisTvis sayvareli yaurma da xaviwi.
rac SeexebaT svanebs, maTi wes-Cveulebebi iseTive mkacria, rogorc Tavad buneba. maT, jer kidev uZveles droSi, ganaviTares mesaqonleoba da memindvreoba, religiuri rwmena-warmodgenebic meurneobis am dargebTanaa dakavSirebuli.  cnobilia, svanebis xeze kveTis tradicia, freskuli mxatvroba. svanebi mRerian mravalxmian simRerebs, asruleben cekvebs, romlebic mxolod am kuTxisTvisaa damaxasiaTebeli. svanuri Cacmulobis ganuyofeli aqsesuari, svanuri qudia, romelic Teqisgan mzaddeba. masze gadaWimuli Zafi jvris gamosaxulebas qmnis.
zamTris periodSi, svaneTSi gavrcelebuli iyo Tovlis koSkis ageba, romlis centrSic xis Zels daatandnen, kenweroSi ki jvars dakidebdnen. dResaswaulSi monawile axalgazrdebi, gundebad dayofilebi cdilobdnen koSki TavianTi sacxovrebeli adgilis mxares waeqciaT, rac kargi mosavlis momaswavebeli iyo. es iyo sportuli dReoba.
didmarxvis bolo kviras e.w. “horieSmao” iwyeboda. ojaxis ufrosi rkinis or naWers erTmaneTze urtyamda da loculobda, amiT qajebs afrTxobda. mere gareT gavidoda da kaJian Tofs daclida avi sulebis gasafantad.
kargi mosavlis miRebisTvis zrunva axali wlidan iwyeboda. TebervalSi icodnen lamproba. lampari mzaddeboda aryis xis totebis konis saxiT. yvela ojaxSi sam konas amzadebdnen, erTi kona wminda mariamis saxelze, meore wminda giorgisa da mesame cis sakeTildReod. dadgenil Rames svanebi konebs eklesiis ezoSi sasaflaoze wvavdnen. am dRes acxobdnen lemzirebs (salocavi kveri) da imarTeboda dResaswauli.
aWaruli tradiciebidan gamorCeulia axalSobilis Tema. vaJis Wips safuleSi Cadebdnen, bedi hqondes, fuli ar gamoelioso. qalis Wips  boselSi inaxavdnen, pirutyvi eyvarebao. aWaris zogierT sofelSi axalSobils pirze cocxal Cits gadaatarebdnen, kargi mosaubre iqnebao. bavSvs Tavdapirvelad xoWiWSi awvendnen. xoWiWi xisgan keTdeba da varcliviT amoRrmavebulia. ramdenime dRis Semdeg ki akvanSi gadaiyvandnen. gadayvanis dros arCevdnen dRes da mTvares. es xdeboda maSin, roca axali mTvare iyo. mSobiarobis dros mamakacs saxlidan iTxovdnen. vinc ojaxs pirveli axarebda dabadebas,samaxaroblos iRebda. vaJis dabadeba gansakuTrebiT sasixarulo iyo. ojaxs marCenali Zala moematao. vaJis dabadebisas samjer isrodnen, qalisas ki erTxel. bavSvis nabans mozardi xis ZirSi asxamdnen, xesaviT swrafad gaizrdebao. nabans RamiT ar gadaasxamdnen, Tu gadaasxamdnen, SigniT mogizgize nakverCxals an anTebul asanTis Rers Caagdebdnen.
meri xalvaSis TqmiT, aWarul sufras zogadad qarTuli samzareulos kerZebis garda, amSvenebs mxolod am kuTxisTvis damaxasiaTebeli kerZebi, romlebic adgilobrivi meurneobisa da cxovrebis wesis Sesabamisia. aWaruli kerZebia: sinori, grexili yveli, yuruTi, borano, aCma, Cirbuli, aWaruli xaWapuri da sxva.
zemoxsenebuli tradiciebi mcire CamonaTvalia im grZeli siidan, rac namdvilad Cvenia da qarTuli surneli asdis. Tumca, amaTgan realurad Zalian cota Tu SemorCa Cvens Taobas.

ქართული ,,მაჩუ-პიქჩუ"


                         qarTuli ,,maCu-piqCu”

    sofel urbnisSi arsebuli eklesia VI saukunisaa. swored mis gaTxras gegmavs Tbilisis saxelmwifo universitetis arqeologiuri eqspedicia uaxloes momavalSi. ,,aq aris bevri romauli xanis samarxi, aq aucileblad iqneba romauli minis WurWeli”. _ aRniSnavs arqeologi  vaxtang liCeli.

siaxlea sauniversiteto praqtikaSi, arqeologiuri eqspediciebis saxiT. arqeologebis interesis sfero moicavs qarTls, samcxe-javaxeTs, TrialeTs da dasavleT saqarTvelos.  vaxtang liCelis TqmiT, mTavaria studentebis mTlianad CarTva am eqspediciebSi, raTa maT Sexeba hqondeT yvela periodis arqeologiur masalasTan: ,,30 aTasze meti nivTi aris Cveni studentebisa da magistrantebis xeliT mopovebuli, 99 procenti aris maTi gakeTebuli. es Taobaa, romelmac imuSava konkretul Zeglze ,,grakliani gora.” reqtoratTan SeTanxmebiT, arqeologebi gegmaven, rom erT-erTi  eqspedicia gadaiqces saswavlo-praqtikul eqspediciad, romelSic monawileobas miiRebs yvela is axalgazrda, vinc dainteresebulia arqeologiiT.

arqeologia, rogorc mecniereba, romelsac kvlevis sakuTari meTodebi aqvs, XVIII saukunis bolosa da XIX saukunis dasawyisSi Camoyalibda, Tumca siZveleebisadmi interess uZvelesi droidanve iCendnen. jer kidev Zv. w. VI saukuneSi, babilonis mefe nabonidis brZanebiT, Txridnen Zvel sasaxleTa nangrevebs da aRricxavdnen yovelgvar monapovars, umTavresad ki warwerebs. termini „arqeologia“ siZveleTmcodneobis mniSvnelobiT, pirvelad platonma gamoiyena (Zv. w. IV s).

arqeologia saqarTveloSi XIX saukuneSi Caisaxa, Tumca arqeologiur gaTxrebs epizoduri xasiaTi hqonda. arqeologiur ZeglTa Tavmoyrisa da Seswavlis cdebi dakavSirebulia 1852 wels daarsebul kavkasiis muzeumTan (amJamad s. janaSias sax. saqarTvelos saxelmwifo muzeumi) da 1873 wels d. baqraZis iniciativiT daarsebul kavkasiis arqeologiis moyvarulTa sazogadoebasTan.

arqeologi vaxtang liCeli ixsenebs: ,,Zalian warmatebuli iyo samuSaoebi  graklian goraze,” sadac sruliad unikaluri masala aRmoCnda. misi qronologiuri CarCoebi daaxloebiT, samasi aTas wels moicavs. erT adgilas koncentrirebuli samasi aTasi weli, es Zalian mniSvnelovani da unikaluri arqeologiuri Zeglia.” misi TqmiT, aq kvlavac igegmeba samuSaoebi. wamyvani Zala axalgazrdoba iqneba (studentebi, magistrantebi,  doqtorantebi).

samxreT saqarTveloSi, Tmogvis teritoriaze, auarebeli samarxia koncentrirebuli. am velze, romelsac ,,berTa yana” ewodeba, aseulobiT gauTxreli samarxi Cans, romelsac Zebna ar sWirdeba.  vaxtang liCelis TqmiT, ,,es aris saocari sanaxavi, qarTuli ,,maCu-piqCu”. am teritoriaze Seuswavleli darCa ramdenime Zegli, romelic wels dasruldeba. garda amisa, Tsu-s studentebma ramdenime regionis Tanamedrove teqnologiebiT fotodaSifrireba moaxdines, aseve arqeologiuri Zeglis Zieba _ aerofotoebis saSualebiT (satelituri fotoebi).

 arqeologiurma eqspediciam, wesisamebr eqvsi kvira unda imuSaos, rom Sedegi miiRos. magram aris SemTxvevebi, roca saswrafo samuSaoebia Casatarebeli. maSin ki TveobiT muSaoben, weliwadis nebismier dros.

arsebobs sadazvervo samuSaoebi, romelSic mcire jgufebi iReben monawileobas, savele samuSaoebSi ki ufro bevri adamiania CarTuli. arqeologiuri eqspedicia gadarCeniTi samuSaoebisTvis (igoeTi samTavisi), Tebervlis TveSi igegmeba. goris trasasTan arsebobs taZris naSTebi, romelic Zveli welTaRricvis II-I saukuneebis Zeglia. mis gaTxras maisSi gegmaven.  vaxtang liCeli ambobs: ,,rogorc wigni, ise unda gadavSaloT. am trasaze dReSi TxuTmeti aTasi manqana gaivlis. warmoidgineT, TxuTmeti aTasi adamiani erT dReSi rom Sexedavs saqarTvelos mTel istorias”.

saWiroebis SemTxvevaSi, arqeologiuri samuSaoebisTvis finasnebs universiteti gamoyofs. magaliTad, dazvervebi mTlianad universitetis xarjebiT Sesrulda.

arqeologiis fakultetis magistri, koba koberiZe erT-erT studentur sadazvervo jgufs xelmZRvanelobda. sul 4 jgufi gaigzavna sxvadasxva adgilas. quTaisidan samxreTi teritoria 4 kacianma jgufma dazvera (deguTis CrdiloeTi, rionis pirebamde da rionis pirebidan dasavleTis mimarTulebiT, sayuriamde) 24 dekembridan 31 dekembris CaTvliT. ,,ZiriTadi mizani iyo dagvedasturebina arqeologiuri namosaxlari”. – ambobs koba koberiZe.  yvelaze mniSvnelovani, rac rionis marjvena sanapiroze naxes, ofSkviTis samxreT teritoriaze, adre antikuri elinisturi xanis samosaxlo iyo, farTo qronologiiT Zv.w.aR. VI_I saukuneebi. jgufis xelmZRvaneli aRniSnavs: ,,es aris Zalian farTo samosaxlo, daaxloebiT 5 heqtarze. am miwaze vpoulobdiT baTqaSis fragmentebs, rac imis maniSnebelia, rom aq aucileblad iyo samosaxlo.”  am periodSi saxlebs TixiT  aSenebdnen da baTqaSis narCenebi am Tixis narCenebia. erT SemTxvevaSi, baTqaSis fragmentebze Zelis anabeWdebia dadasturebuli. koba koberiZis TqmiT, ar aris gamoricxuli es samosaxlo vanTan iyos dakavSirebuli, radgan vani mdinaris marcxena sanapiroze mdebareobs, es samosaxlo ki marjvena sanapirozea da isini teritoriulad axlos arian erTmaneTTan.

arqeologiaSi mniSvnelovani etapia aRmoCenili nivTebis restavracia-konservacia. amas specifikuri samuSao sWirdeba. jer unda Semowmdes nivTi, misi mdgomareoba. unda gaukeTo analizi, sarestavracio gegma da am gegmis mixedviT, moaxdino nivTis restavracia. amas sWirdeba garkveuli periodi da Tavisi wesebi. rezo lomTaZe, restavratori: ,,magaliTad, vakeTebT keramikis restavracias, romelic aris gatexili. am SemTxvevaSi, keTdeba misi fotofiqsacia, gegma, Tu rogor unda aewyos es nivTi da amis mixedviT vmuSaob. vakeTeb rekonstruqcias, rom vizualurad mTlianobaSi davinaxo nivTi. awyobis Semdeg, Tu sadme aris nakluli adgilebi, fiqsirdeba, rom Semdeg TabaSiriT amoivsos da mTliani forma aRqmadi gaxdes. pirveladi rekonstruqciis Semdeg, nivTi, webos saSualebiT, mTlianad ewyoba da xdeba nakluli adgilebis TabaSiriT amovseba. TabaSiri keramikis msgavsi tonalobiT ifereba, Semdeg nivTi yvelafrisgan sufTavdeba, es iqneba TabaSiris mtveri Tu zed moyolili nivTis nadebebi. bolos xdeba misi konservacia, aseve specialuri nivTierebebiT”. aRdgenis sirTule nivTze aris damokidebuli. nivTebi gradusebis mixedviT unda iyos Senaxuli. saangariSo gamofenebs, arqeologiuri laboratoriidan, yovelwliurad awyoben. rogorc wesi, dizains studentebi akeTeben. gasuli wlis 28-29 dekembers, universitetis me-8 korpusSi, kidev erTi saangariSo gamofena moewyo.

wyalqveSa arqeologia

 vaxtang liCeli wyalqveSa arqeologiiTac iyo dakavebuli. ramdenime weli faravnis tbaze muSaobda (2006, 2007, 2008 wlebSi). es samuSaoebi Semdegi mizeziT iyo ganpirobebuli: faravnis tbis TiTqmis centrSi, im adgilas, sadac sofeli faravani mdebareobs, meTevzeebma naxes qvis grova, romelic bades da TevzWeras xels uSlida. am faqts yuradReba geologebma da hidrologebma miaqcies. roca misi grafikuli samganzomilebiani gadaReba gakeTda, gairkva, rom igi ocdaaTi metri diametris mqone qvayrilia da rom Tavisi konfiguraciiT, is Zalian axlos dgas samarxebTan, romlebic am teritoriazea cnobili da Zveli welTaRricxvis III_II aTaswleulebs ganekuTneba. amitom, bunebrivia gaCnda SekiTxva, rogor SeiZleba III_II aTaswleulebis samarxi Sua tbaSi aRmoCeniliyo?! vaxtang liCeli aRniSnavs: ,,es iyo ara mxolod arqeologiuri problema, aramed geologiuric. dasadgeni iyo samarxisa da kulturuli naSTebis arseboba. samarxis arsebobis SemTxvevaSi, ras unda gamoewvia wylis dagroveba da misi dafarva. amitom, samuSaoebi geologebTan erTad vawarmoeT. Cveni partniori profesori beJan TuTberiZe iyo.” samuSaoebis Sedegad dadginda, rom es marTlac aris samarxebis kompleqsi, romlis garSemoc koncentrirebuli iyo sxvadasxva periodis arqeologiuri masala.

wyalqveSa samuSaoebis dros, faravnis tbaSi xilvadoba nuli iyo. myvinTavebs xelis cecebiT unda moeZebnaT nivTebi. aRmoaCines Zveli welTaRricxvis I aTaswleulis keramikis fragmentebi, II aTaswleulis keramika, Suasaukuneebis nivTebi. ,,kulturuli naSTebi namdvilad aris, ubralod Cven ver davamTavreT es samuSaoebi, radgan dro ar gveyo amisTvis. amJamad, ar gvaqvs wyalqveSa arqeologiuri samuSaoebi, magram maqvs SeTavazeba germanel specialistebTan. miwveuli var haidelbergSi, wyalqveSa arqeologiur samuSaoebTan dakavSirebiT, raTa organizacia  gavukeToT wyalqveSa samuSaoebs saqarTveloSi. amis Semdeg, Cvens universitets eqneba seriozuli arqeologiuri SesaZlebloba, radganac saerTod arqeologia da miT umetes wyalqveSa samuSaoebi, Zalian ZviradRirebuli siamovnebaa”. – dasZens vaxtang liCeli.

sawyalosno arqeologiur proeqtSi, gasuli ori wlis manZilze, CarTuli  iyo ilias saxelmwifo universiteti.

SvedeT-saqarTvelos Soris arsebuli sawylosno arqeologiuri proeqtis safuZvelze, ilias saxelmwifo universitetis studentebis SvedeTSi vizitis Semdeg, proeqtis Svedi monawileebi saqarTveloSi Camovidnen (Ulrica Soderlind, Rubi Jaramillo, Stockholm University and Södertörn University).

2010 wlis seqtember-oqtomberSi, eqspedicia, sawylosno arqeologiis ganxriT, ambrolauris raionSi imyofeboda, sofel uyeSSi, sadac jgufi Saoris tbaze, unar-Cvevebis daxvewis mizniT, praqtikul yvinTvebs axorcielebda. aRniSnuli tba zRvis donidan daaxloebiT 1500m-zea. Tavis mxriv, mTian  zonaSi yvinTva specialur momzadebas saWiroebs . swored am mizniT, SvedeTSi yofnisas, jgufis wevrebma maRalmTian  zonaSi yvinTvis specialuri kursebi gaiares (PADI system) da sertifikatebi aiRes.

Saoris tba proeqtis monawileebis mier imis gamo SeirCa, rom wyali am tbaSi sakmarisad civia da wyalqveS xilvadoba Zalian dabalia, rac xels uwyobs maRalmTian adgilebSi yvinTvis specialuri unar-Cvevebis dauflebas.

jgufis aqtivobebSi aseve gaTvaliswinebuli iyo Ramis yvinTvebi, romlis safuZvelzec, eqspediciis monawileebma garkveuli unarebi SeiZines.

eqspediciis ganmavlobaSi jgufs eqskursiebic hqonda. Saoris tbis mimdebare teritoriaze nanaxma mRvimeebma, naTeli gaxada raWis regionSi arsebuli mRvimeebis,  rogorc sawylosno arqeologiuri Zeglebis Seswavlis saWiroeba.

proeqtSi monawile qarTveli studentebis warmatebuli saqmianoba gamoixateba maT mier saqarTveloSi ICAF jgufis CamoyalibebaSic (jgufis prezidenti paata donaZe), romelic saerTaSoriso ICAF-s (International comission on the anthropology on food and nourishmant) eqvemdebareba.

ilias saxelmwifo universitetis sazRvao arqeologiis  studentebma 7 kvira SvedeTis universitetSi gaatares. iq yofnisas, ioseb beritaSvilma, paata donaZem, madona mSvildaZem da Rubi Jaramillo-m (Stockholm University) swavla sawylosno arqeologiaSi gaagrZeles.

SvedeTSi aRniSnuli viziti, stokholmisa da ilias saxelmwifo universitetebs Soris, 2009 wels dawyebuli sawylosno arqeologiuri proeqtis gagrZeleba iyo, romelic daafinansa SvedeTis institutma da gaaerTiana  „marisTan“  (MARIS) da stokholmis universitetTan (Stockholm University). proeqtis sakontaqto piri ulrika soderlindia, stokholmis universitetidan (PhD Ulrica Söderlind, Stockholm University).

swavleba ZiriTadad, SvedeTSi da aseve olandis kunZulebze mimdinareobda. programa, yvinTvis sxvadasxva kursebTan erTad, moicavda samuSao meTodebis ufro Rrmad Seswavlas da wyalqveSa masalebis dokumentacias, rogorc Teoriulad ise praqtikulad.

zemoxsenebuli ilias saxelmwifo universitetis studentebi aseve CarTulebi iyvnen proeqtSi _ “Nautical and Naval foodways assessment”, romelic sawylosno arqeologiur kvleviT centr “MARIS”-is da sawylosno arqeologiis institutis ( INA - Institute of Nautical archaeology ) mxardaWeriT ganxorcielda.

2010 wlis ianvar-TebervalSi, ilias saxelmwifo universitetis studentebi (beritaSvili ioseb, donaZe paata, mSvildaZe madona), SvedeT-saqarTvelos  sawylosno arqeologiis farglebSi (romelic daiwyo 2009 wlis maisSi),  bodrumis (TurqeTi) sawylosno arqeologiis msoflio  wamyvan kvleviT institutSi INA (Institute  of  Natural  Archaeology) imyofebodnen.

studentebi monawileobas iRebdnen wyalqveS aRmoCenili masalis  restavrireba -konservaciaSi.  jgufma, mTavari konservatoris, kimberli  raSis meTvalyureobiT, Seiswavla konservaciis meTodebi wyalqveS  mopovebul masalebze, rogoricaa: xe, rkina, keramika, marmarilo.

jgufis aqtivobis Sedegad, proeqtis wevrebi miiwvies imave institutSi, sadac monawileoba miiRes proeqtSi ”Nautical and Navel Foodways Assessments,” romelic ganxorcielda ”MARIS”-Tan (Maritime Aechaeologicial Research Institue,  Contact Person  Ulrica  Soderlind) TanamSromlobis safuZvelze. proeqtis farglebSi, jgufs SesaZlebloba mieca, emuSava sawylosno arqeologiis arqivsa da muzeumSi.

proeqtis erT-erTi monawilis, ilias universitetis student ioseb beritaSvilis TqmiT, es 2 wliani proeqti ZiriTadad, praqtikuli unar-Cvevebis SeZenas moicavda da aRmoCenebze ar iyo orientirebuli. ,,Saoris tbaze SeviZineT maRal mTaSi yvinTvis unarebi, rac wnevebzea damokidebuli. Cvens universitetSi es axali dargia. SvedeTSi yofnisas, damatebiT gaviareT yvinTvis kursebi. Semdeg, jgufi wyalqveSa eqspediciaSi iRebda monawileobas, im teritoriaze, sadac wyalqveSa parkis gakeTebas apireben. es SvedeTSi axali aRmoCena iyo, radgan am teritoriaze Zalian bevri gemi da navia CaZiruli. Zvelad aq metalurgiuli centri iyo. rkinas adnobdnen da gemebiT gahqondaT sxvadasxva qveyanaSi. rkinebis aRmoCena socialuri kulturis aRdgenis TvalsazrisiT aris kargi, magram arqeologiis SemTxvevaSi, dgindeba, rogor moxda gemis CaZirva. wyalqveS xdeba am yvelafris Caxazva-Caxatva. saqarTveloSi, Savi zRvis sanapiroze SeiZleba aseTi wyalqveSa aRmoCenebis gakeTeba. wyalsacavze ar SeiZleba, radgan xelovnurad aris dagubebuli. bunebriv tbaze ufroa SesaZlebeli. magaliTad, faravnis tbaze iyo yorRanebi, Zveli samarxebi. mocemuli proeqti samomavlod iTvaliswinebs ara marto praqtikuli unar_Cvevebis gadmocemas, aramed mas kvleviTi saxec eqneba.” _ambobs iosebi.

arqeologebis mTavari mizania, gadaarCinon rac SeiZleba meti istoriuli Zegli. maT finansuri mxardamWerebic hyavT, eseni ucxoeli partniorebi arian. saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT, vinc Cvens qveyanaSi samSeneblo samuSaoebs awarmoebs, valdebulia, daafinansos arqeologiuri samuSaoebi.
მინი კლიპი არქეოლოგიურ აღმოჩენებზე :)

Tuesday, November 30, 2010

მოგესალმებით

ბლოგის შექმნის საწყისი ეტაპი :))